حتی اگر تمام مولفه‌های تکنیکال و بنیادی را در تحلیل ارزهای دیجیتال به‌کار ببندید، باز هم ممکن است روند قیمت دارایی‌ها بر اساس پیش‌بینی شما محقق نشود. کلید این معما در احساسات حاکم بر بازار نهفته است. روی‌هم‌رفته احساسات معامله‌گران در تمام بازارهای مالی نقش بسزایی در افزایش یا کاهش قیمت دارایی‌ها دارند. اهمیت این موضوع در بازار ارزهای دیجیتال دو چندان است.
چراکه رمزارزها به‌صورت غیرمتمرکز اداره شده و کاملا وابسته به اعضای جامعه خود هستند. در همین راستا شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال جایگاه مهمی در تصمیم‌گیری معامله‌گران حرفه‌ای برای خرید و فروش ارز دیجیتال دارد. به‌کمک این شاخص می‌توانید احساسات بازار را تحلیل کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا نحوه بررسی نمودار ترس و طمع کریپتو را مرور کنیم.
شاخص ترس و طمع چیست؟ (Fear & Greed Index)
شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال نشان‌دهنده احساسات کلی حاکم بر بازار کریپتوکارنسی در هر لحظه است. این شاخص به‌صورت کمی بین 0 تا 100 اندازه‌گیری می‌شود. وقتی شاخص روی عدد صفر باشد، به‌معنی آن است که بازار در وضیت ترس شدید (Extreme Fear) به‌سر می‌برد. بر عکس با رسیدن این شاخص به عدد 100، بازار در وضعیت طمع حداکثری (Extreme Greed) خواهد بود.
وقتی این شاخص در محدوده ترس قرار دارد، یعنی احساسات کلی بازار نسبت به رمزارزها منفی و نزولی است. اصطلاحا در این شرایط گفته می‌شود که بازار حالت خرسی به‌خود گرفته است. نتیجه چنین احساسی، افزایش فشار فروش در معاملات اسپات ارز دیجیتال است. همچنین تریدرهای با تجربه در معاملات فیوچرز به‌سراغ پوزیشن‌های فروش در شرایط بازار خرسی می‌روند و از کاهش قیمت دارایی‌ها سود می‌برند. در این شرایط از نظر احساسی بسیاری از معامله‌گران در حالت فاد (FUD) به‌سر می‌برند.
همچنین وقتی این شاخص در محدوده طمع قرار دارد، یعنی احساسات کلی بازار نسبت به رمزارزها مثبت و صعودی است. اصطلاحا در این شرایط گفته می‌شود که بازار حالت گاوی به‌خود گرفته است. نتیجه چنین احساسی، افزایش فشار خرید در معاملات اسپات ارز دیجیتال است. همچنین تریدرهای با تجربه در معاملات فیوچرز به‌سراغ پوزیشن‌های خرید در شرایط بازار گاوی می‌روند و از افزایش قیمت دارایی‌ها سود می‌برند. در این شرایط از نظر احساسی بسیاری از معامله‌گران در حالت فومو (FOMO) به‌سر می‌برند.
چگونه شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال را تفسیر کنیم؟
معمولا برای تفسیر شاخص ترسی و طمع ارز دیجیتال از جدول زیر استفاده می‌شود.
| محدوده شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال | تفسیر شاخص ترس و طمع کریپتو |
| 0 تا 24 | ترس شدید |
| 25 تا 45 | ترس |
| 46 تا 54 | خنثی |
| 55 تا 74 | طمع |
| 75 تا 100 | طمع شدید |
نکته کلیدی که باید در نظر داشته باشید آن است که معمولا شاخص در شرایط ترس شدید و طمع شدید در ناپایدارترین شکل ممکن به‌سر می‌برد. بر این اساس وقتی شاخص به محدوده طمع شدید وارد می‌شود، باید منتظر اصلاح زودهنگام قیمت ارز دیجیتال باشید. عکس این موضوع برای محدوده طمع شدید صدق می‌کند.
به‌عنوان مثال روزهای ابتدایی ژانویه سال 2024 را در نظر بگیرید. در این بازه زمانی قیمت بیت کوین در تب و تاب تایید ETF اسپات بیت کوین در آمریکا روند صعودی را طی می‌کرد. به‌طوری که در روز 20 دی ماه 1402 شاخص ترس و طمع بیت کوین وارد محدوده طمع شدید شد و روی عدد 76 ایستادید. به‌فاصله کوتاهی بعد از تایید ETF بیت‌کوین، قیمت این رمزارز تا 49 هزار دلار بالا رفت؛ اما خیلی زود روند اصلاح در پیش گرفت و تا 39 هزار دلار هم عقب‌نشینی کرد. جالب است بدانید تا به امروز بالاترین عدد شاخص ترس و طمع بیت کوین در نوامبر 2021 روی محدوده 77 قرار گرفته است.
شاید این طور به‌نظر برسد وقتی شاخص ترس و طمع در محدوده خنثی قرار داشته باشد، به‌معنی آن است که شرایط برای خرید بیت‌کوین مناسب نیست؛ اما تجربه نشان می‌دهد وقتی این شاخص بین 46 تا 54 قرار دارد، نتایج تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال ارزهای دیجیتال بیش از هر زمان دیگری درست از آب در می‌آیند.
شاخص ترس و طمع کریپتو چگونه محاسبه می شود؟
احتمالا کنجکاو هستید که شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال چگونه محاسبه می‌شود؟ معمولا در بسیاری از سایت‌های اینترنتی ارائه دهنده این شاخص، 5 فاکتور کلیدی برای اندازه‌گیری این شاخص در نظر گرفته می‌شوند که عبارت‌اند از:
1. نوسانات قیمت
شاخص ابتدایی اندازه‌گیری میزان نوسانات قیمت ارز دیجیتال است. بر این اساس قیمت لحظه‌ای با میانگین 30 و 90 روز گذشته مقایسه می‌شود. افزایش بیش از حد قیمت نسبت به میانگین، نشانه احساس ترس در بازار تلقی می‌شود. سهم این فاکتور در محاسبه شاخص ترس و طمع حدود 25 درصد است.
2. حجم معاملات
حجم معاملات یکی از شاخص‌های کلیدی برای پیش‌بینی افزایش یا کاهش قیمت رمزارزها در کوتاه مدت است. برای محاسبه شاخص ترس و طمع هم سهم 25 درصدی به حجم معاملات اختصاص پیدا می‌کند. دقیقا مشابه فاکتور قبل، تغییرات حجم معاملات نسبت به میانگین 30 و 90 روزه مبنای محاسبه این فاکتور است. افزایش بیش از حد حجم معاملات نشانه احساس طمع در بازار است.
3. شبکه‌های اجتماعی
تحلیل نظرات کاربران در شبکه‌های اجتماعی هم به‌عنوان یک فاکتور مهم در اندازه‌گیری شاخص ترس و طمع لحاظ می‌شود. بر این اساس یک یا چند شبکه اجتماعی مانند ایکس (توییتر) انتخاب می‌شود. سپس هشتک‌های خاصی مرتبط با رمزارزها مد نظر قرار می‌گیرد. نرخ تعامل کاربران با این هشتگ‌ها مبنای محاسبه وضعیت ترس یا طمع در شبکه‌های اجتماعی خواهد بود. سهم این فاکتور هم برابر با 15 درصد است.
4. نظرسنجی
معمولا در فواصل زمانی مشخص، نظرسنجی درباره احساسات کاربران نسبت به قیمت ارزهای دیجیتال به‌عمل می‌آید. نتایج این نظرسنجی‌ها از یک جامعه آماری مشخص هم مبنای دیگری برای اندازه‌گیری شاخص ترس و طمع است. البته تنها برخی از سایت‌ها هستند که این شاخص را به‌صورت فعال محاسبه می‌کنند و سهم آن را هم از مجموع معادل 15 درصد در نظر می‌گیرند. مابقی این سهم را بین سایر فاکتورها تقسیم می‌کنند.
5. دامیننس ارزهای دیجیتال
دامیننس یک ارز دیجیتال سهم آن را در مقایسه با مارکت کپ کل بازار کریپتوکارنسی نشان می‌دهد. اهمیت این شاخص برای بیت‌کوین بیش از هر رمزارز دیگری است. بر این اساس هر زمان دامیننس بیت‌کوین افزایش می‌یابد، خریداران به سمت آن هجوم می‌آورند. برعکس با کاهش این شاخص، سرمایه‌ها به‌سمت آلت کوین‌ها حرکت می‌کند. تغییرات دامیننس بیت کوین با ضریب 10 درصد مبنای محاسبه شاخص ترس و طمع بیت کوین لحظه‌ای قرار می‌گیرد.
نمودار شاخص ترس و طمع را کجا ببینیم؟
سایت‌های مختلفی هستند که نمودار شاخص ترس و طمع کریپتو را به‌صورت رایگان در اختیار شما قرار می‌دهند. البته ناگفته نماند که در بسیاری از آن‌ها تنها نمودار ترس و طمع بیت کوین ارائه می‌شود. به‌عنوان مثال می‌توان به سایت coinglass.com اشاره کرد. در این سایت علاوه بر شاخص ترس و طمع لحظه‌ای بیت‌کوین، نمودار این شاخص از گذشته تا به امروز نیز در دسترس کاربران قرار می‌گیرد.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که شاخص ترسی و طمع ارز دیجیتال چیست و چه کاربردی دارد. پیشنهاد می‌کنیم برای تصمیم‌گیری درباره خرید و فروش بیت‌کوین و سایر رمزارزها، حتما نیم‌نگاهی به این شاخص داشته باشید. البته دقت کنید که این شاخص نباید به‌تنهایی مبنای تصمیم‌گیری شما قرار بگیرد. بلکه باید در ستاپ معاملاتی خود، علاوه بر اندیکاتورها، الگوهای قیمت، مولفه‌های فاندامنتال و …، جایی هم برای شاخص ترس و طمع بیت کوین کنار بگذارید.
