پس از آشنایی با مفاهیمی همچون بلاکچین، ارزدیجیتال و یا صرافی ها نوبت به پاسخ به سوال توکن چیست؟ رسیده است. Token و مفاهیم پیرامون آن همانند، تفاوت بین کوین و توکن و انواع بستر های ایجاد توکن تا نحوه ارزشگذاری یک توکن و دیگر موراد تماما مطالبی هستند که قصد داریم در این مقاله برای شما درباره آن بنویسیم.
توکن چیست؟
توکن‌ها در ارزهای دیجیتال نقش مهمی ایفا می‌کنند و به طور کلی، توکن ها نماینده دیجیتالی یا واحدهای قابل معامله در یک شبکه بلاکچین هستند. آنها معمولا به صورت دیجیتالی عرضه می‌شوند و می‌توانند وظایف مختلفی را انجام دهند.
تفاوت بین کوین و توکن
کوین
کوین‌ها (Coin) به عنوان واحد اصلی ارزی در بلاکچین استفاده می‌شوند. کوین ها ارزهای دیجیتالی هستند که به صورت مستقل از بلاکچین اصلی مانند بیتکوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) وجود دارند. کوین‌ها به عنوان واحد ارزی بلاکچین عمل می‌کنند و برای انتقال ارز و انجام تراکنش‌های مالی استفاده می‌شوند. ارزش کوین‌ها معمولاً به صورت مستقیم با عرضه و تقاضا و اعتبار آنها در بازار تعیین می‌شود.
توکن
توکن‌ها (Token) نیز دارایی‌های دیجیتالی هستند، اما برخلاف کوین‌ها، بر روی بلاکچین‌های موجود قرار می‌گیرند و
بلاکچین اختصاصی خود را ندارند. به طور کلی، توکن‌ها به عنوان نماینده ارزش یک دارایی خاص، سرویس یا کاربرد خاص استفاده می‌شوند. توکن‌ها در کنار قابلیت‌های معمولی بلاکچین، می‌توانند قابلیت‌هایی مانند حق رأی دادن، دسترسی به سرویس‌ها و اعتبارسنجی را فراهم کنند.
به عنوان مثال، در بلاکچین اتریوم، توکن‌های ERC-20 برای ایجاد قابلیت‌هایی که قابلیت شخصی سازی شده دارند و قابل برنامه‌ریزی هستند در بلاکچین استفاده می‌شوند.
به عبارت دیگر، این دسته از دارایی‌ها بر اساس استاندارد‌ها و قوانین خاصی که برای آنها تعریف شده است، ایجاد می‌شوند و درواقع به عنوان لایه‌ای بر روی بلاکچین اصلی عمل می‌کنند. ارزش توکن‌ها می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط با ارزش یک کوین مادر (مانند بیتکوین) یا ارزش خدمات و قابلیت‌هایی باشد که Token ارائه می‌دهد.
بنابراین، تفاوت اصلی بین کوین و توکن در بلاکچین، مربوط به استفاده و قابلیت‌های آنها است. کوین‌ها به عنوان واحد ارزی با بلاکچین مستقل و اختصاصی عمل می‌کنند و برای انتقال ارز و انجام تراکنش‌های مالی استفاده می‌شوند، در حالی که توکن‌ها برای نمایندگی ارزش یک دارایی خاص، سرویس یا امکان خاص استفاده می‌شوند.
انواع توکن ها و کاربردهای آنان
- توکن‌های ارزی: برخی از Tokenها به عنوان ارزهای دیجیتال عمل می‌کنند و به صورت مستقل می‌توانند برای خرید و فروش، انتقال و ذخیره‌سازی استفاده شوند. مانند بسیاری از توکن هایی که هر روز در بازار درحال معامله آنان هستیم.
- توکن‌های سکیوریتی: توکن های سکیوریتی Security Tokens یک نوع جدید از دارایی دیجیتال هستند که ارزش خود را از دارایی های زیربنایی مانند سهام شرکت ها، ملک، کامودیتی ها و غیره می گیرند.
توکن های سکیوریتی به طور کلی تحت نظارت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا یعنی SEC قرار دارند و به عنوان اوراق بهادار طبقه بندی می شوند. برخلاف توکن های سکیوریتی، توکن های سرمایه گذاری مانند بیتکوین تحت نظارت SEC قرار نمی گیرند.
به طور خلاصه، توکن های سکیوریتی به عنوان اوراق بهادار محسوب می شوند و ارزش خود را از دارایی های زیربنایی حقیقی می گیرند.
- توکن‌های استفاده‌پذیر: توکن‌های استفاده پذیر یا Utility Tokens یکی دیگر از انواع توکن‌های دیجیتالی هستند که ارزش و کاربرد خاصی برای دارندگان آن دارند.
توکن‌های استفاده پذیر به صورت معمول برای دسترسی به یک محصول یا خدمات خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال امتیازهایی که توسط بازی‌ها و اپلیکیشن‌های بلاکچین صادر می‌شوند جزو این دسته توکن‌ها هستند.
برخلاف توکن های سرمایه‌گذاری، توکن های استفاده پذیر ارزش خود را از خدماتی که ارائه می‌دهند حاصل می‌کنند. این Tokenها تحت نظارت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا نمی‌باشند.
بنابراین توکن‌های استفاده پذیر برای دسترسی به محتوا و خدماتی خاص صادر می‌شوند.
- توکن‌های محرک: توکن‌های محرک Incentive Tokens به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که برای انگیزه‌دهی و تشویق کاربران به انجام کارهای مفیدی مانند مشارکت، پاداش‌دهی یا حمایت مالی از پروژه‌های بلاکچین طراحی شده‌اند.
این توکن‌ها معمولاً برای انجام کارهایی مانند:
- مشارکت در فعالیت‌ها و انجام بازخورد
- پشتیبانی و حمایت مالی از پروژه
- هولد کردن توکن در یک دوره زمانی
- معرفی دوستان و آشنایان جدید
نوعی از توکن‌ها که تفاوت‌هایی محسوس با موارد بالا دارند، ان اف تی (NFT) نامیده می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با این دسته از دارایی‌ها، مقاله زیر را مطالعه کنید:
انواع شبکه در توکن ها
بیتکوین: بیتکوین شناخته‌شده‌ترین و قدیمی‌ترین شبکه بلاکچین است و Tokenهای بسیاری بر روی آن ایجاد شده‌اند.
اتریوم: شبکه‌ای هوشمند برای اجرای قراردادهای هوشمند و توکن‌های هوشمند که به نام ERC20 در بلاکچین مشهور است و بیشترین میزان توکن های فعال در بلاکچین را به خود اختصاص داده است.
ترون: به عنوان بهترین شبکه برای اجرای داکیومنت‌های سازمانی در توکن ها شناخته می شود و توکن های آن به نام TRC20 شناخته می‌شوند.
زنجیره هوشمند بایننس: شبکه هوشمندی با عملکرد بالا برای توکن‌ها و قراردادهای هوشمند که متعلق به صرافی بایننس است و توکن های مستقر در این بلاکچین با دو نام BEP20 و BEP2 شناخته می شوند.
نحوه عرضه و خرید توکن ها
توکن‌ها می‌توانند از طریق فرآیندی به نام Initial Coin Offering (ICO) یا Security Token Offering (STO) به بازار عرضه شوند. در این فرآیندها، ،Tokenها به عنوان واحدهای قابل خرید و فروش عرضه می‌شوند و به عنوان یک روش جذب سرمایه برای پروژه‌های دیجیتال استفاده می‌شوند.
مهم‌ترین ویژگی توکن‌ها امنیت و شفافیت بالا است که توسط تکنولوژی بلاکچین فراهم می‌شود. هر تراکنش با استفاده از توکن‌ها در بلاکچین ثبت می‌شود و قابل ردیابی است. این ویژگی‌ها باعث افزایش اعتماد کاربران و کاهش ریسک‌های مرتبط با تقلب و تغییرات غیرمجاز در آنها می‌شوند.
به طور کلی، توکن‌ها در ارزهای دیجیتال نقش مهمی در فعالیت‌ها و اقتصاد دیجیتال ایفا می‌کنند. آنها به عنوان نمایندگان دیجیتالی ارزها، ابزارهای مالی و واحدهای قابل معامله استفاده می‌شوند و نقش مهمی در تسهیل تراکنش‌ها و ایجاد اعتماد در شبکه‌های بلاکچین دارند.
چگونه یک توکن بسازیم؟
توکن ها در بلاکچین به صورت ثبت شده و قابل ردیابی ثبت می‌شوند. فرآیند ثبت توکن‌ها در بستر بلاکچین به وسیله‌ی یک پروتکل خاص و با استفاده از تکنولوژی هش انجام می‌شود.
در ادامه، مراحل ثبت توکن در بلاکچین را توضیح خواهیم داد:
- ایجاد قرارداد هوشمند: در اکثر موارد، توکن‌ها در بلاکچین با استفاده از قراردادهای هوشمند یا Smart Contract ساخته می‌شوند. قراردادهای هوشمند، برنامه‌های کامپیوتری هستند که قوانین و شرایطی را برای عملکرد توکن تعیین می‌کنند. این قراردادها بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند و عملیات مربوط به Token را انجام می‌دهند.
- ارائه مشخصات توکن: در این مرحله، مشخصات توکن مانند نام، نماد، تعداد قابل معامله، قیمت و سایر ویژگی‌ها تعیین می‌شود. این اطلاعات معمولاً درون قرارداد هوشمند ثبت می‌شوند و برای استفاده‌کنندگان قابل مشاهده است.
- عرضه توکن: در این مرحله، توکن‌ها به صورت معتبر در بلاکچین عرضه می‌شوند. به منظور عرضه توکن، قرارداد هوشمند تراکنش‌های مورد نیاز را انجام می‌دهند. این تراکنش‌ها به صورت عمومی در شبکه بلاکچین ثبت می‌شوند و قابل ردیابی هستند.
- معامله و انتقال توکن: پس از عرضه توکن، کاربران می‌توانند با استفاده از بلاکچین و قرارداد هوشمند، توکن‌ها را معامله و انتقال دهند. این معاملات در بلاکچین ثبت می‌شوند و همگان قادر به بررسی آنها هستند. برای انتقال توکن به یک شخص دیگر، کاربران باید تراکنشی را ایجاد کنند که مشخصات Token، مبدا و مقصد را در بر دارد.
- بررسی صحت تراکنش و تایید: بلاکچین به صورت توزیع شده و با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری، تراکنش‌ها را بررسی و تایید می‌کند. این عملیات توسط نودهای شبکه بلاکچین انجام می‌شود. نودها به عنوان کامپیوترهایی در شبکه بلاکچین عمل می‌کنند و تراکنش‌ها را تایید و به بلاکچین اضافه می‌کنند.
- ثبت در بلاکچین: پس از تایید توسط نودها، تراکنش‌ها در قالب بلوک‌هایی در بلاکچین ثبت می‌شوند. هر بلوک شامل مجموعه‌ای از تراکنش‌ها است و به صورت پیوسته به بلاک قبلی متصل می‌شود. این فرآیند به صورت مستقل و متوالی ادامه پیدا می‌کند و باعث ایجاد یک سلسله مراتبی از بلوک‌ها می‌شود که به آن بلاکچین یا زنجیره بلاک‌ها می‌گویند.
- تایید نهایی: هنگامی که یک بلوک به بلاکچین اضافه می‌شود، تایید نهایی انجام می‌شود و تغییراتی که در آن بلوک صورت گرفته است، برای همه نودهای شبکه قابل مشاهده است. این تایید نهایی نشان می‌دهد که تراکنش‌ها به طور قطعی در بلاکچین ثبت شده‌اند و قابل تغییر نیستند.
بررسی تراکنش توکن ها چگونه است؟
برای بررسی تراکنش‌های مربوط به توکن‌ها در بلاکچین، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- استفاده از مرورگر بلاکچین: برخی از بلاکچین‌ها، مانند بیتکوین و اتریوم، مرورگرهای بلاکچین رسمی دارند که به شما امکان می‌دهد تراکنش‌ها را بررسی کنید. با وارد کردن آدرس تراکنش یا آدرس کیف پول مربوطه، می‌توانید اطلاعات تراکنش و جزئیات آن را مشاهده کنید. معمولاً این مرورگرها اطلاعاتی را مانند مبلغ تراکنش، آدرس مبدأ و مقصد، زمان انجام تراکنش و تعداد تأییدها نشان می‌دهند
- استفاده از کد منبع بلاکچین: اگر شما یک توسعه‌دهنده هستید و با زبان‌ها و ابزارهای مورد استفاده در بلاکچین آشنایی دارید، می‌توانید از کد منبع بلاکچین استفاده کنید تا تراکنش‌ها را بررسی کنید. برای مثال، در بلاکچین اتریوم می‌توانید از وب‌سایت Etherscan استفاده کنید و از APIهای مربوطه برای دریافت اطلاعات تراکنش استفاده کنید.
- استفاده از کتابخانه‌ها و ابزارهای برنامه‌نویسی: برخی از بلاکچین‌ها ابزارها و کتابخانه‌های برنامه‌نویسی را فراهم می‌کنند که برای بررسی تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از این کتابخانه‌ها و ابزارها، می‌توانید تراکنش‌ها را در بلاکچین بررسی کنید و اطلاعات مربوطه را دریافت کنید.
مهم است بدانید که برای بررسی تراکنش‌ها در بلاکچین، باید اطلاعات مربوطه را داشته باشید، مانند آدرس تراکنش یا آدرس کیف پول مربوطه. همچنین، شما باید در نظر داشته باشید که تراکنش‌ها در بلاکچین عمومی قابل مشاهده هستند و اطلاعات حساسی مانند اطلاعات شخصی ممکن است در تراکنش‌ها قرار داشته باشد. بنابراین، باید همواره به حریم خصوصی و امنیت خود و دیگران توجه کنید و از منابع معتبر استفاده کنید.
چگونه ارزش یک توکن را ارزیابی کنیم؟
ارزشگذاری یک توکن بسته به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی چند عامل مهم در ارزشگذاری توکن‌ها دخیل است:
- ارزش بنیادی: برای توکن‌هایی که ارزش خود را از بلاکچینی که روی آن فعال هستند می‌گیرند مانند توکن‌های سکیوریتی، ارزش دارایی زیربنا ملاک ارزشگذاری آنها است. یا در دیگر توکن ها، میتوان مباحث فنی مانند زبان برنامه نویسی و کدهای نوشته شده و … را نیز مورد بررسی قرار داد.
- عرضه و تقاضا: هرچه عرضه توکن کمتر و تقاضا بیشتر باشد، ارزش آن بالاتر می‌رود، عرضه و تقاضا با روش های مختلفی قابل بررسی است. شما می توانید بابررسی چارت قیمتی تا میزان محبوبیت اجتماعی و بررسی توکنومیک آن توکن احتمالاتی از افزایش یا کاهش عرضه و تقاضا برای آن Token داشته باشید.
- کاربردی بودن: ارزش توکن‌هایی که کاربرد خاصی دارند بالاتر است، به همین دلیل براساس ادعاهای پروژه می توانید توانمندی موفق پروژه برای پیاده سازی کاربردش را نیز مورد بررسی قرار بدهید.
- تیم توسعه: تیم توسعه دهنده پروژه از مدیران تا حتی برنامه نویسان فعالی که در این پروژه درحال فعالیت هستند جزو موارد بسیار مهم برای بررسی و تعیین ارزش واقعی یک Token هستند.
سخن پایانی
با مطالعه “توکن ها، جهانی کردن ارزها و آینده پول” شما حالا درباره مفهوم توکن بیشتر می‌دانید، درباره اهمیت شبکه بلاکچینی که آن توکن بربستر آن فعال شده و روش های ارزشگذاری، ارزش واقعی یک توکن نیز می‌دانید. توکن ها درصد بسیار زیادی از ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده اند و بر همین اساس، آشنایی با آنها برای فعالان بازار کریپتو ضروری است.
