تراکنش‌های ارز دیجیتال در بستر شبکه های بلاک چین انجام می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مثبت قابل توجه فناوری بلاکچین برای پردازش تراکنش های رمز ارزها، امنیت بالا است. این در حالی است که فرآیند پردازش تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین به صورت غیر متمرکز صورت می‌گیرد. هر شبکه بلاک چین سازوکار اختصاصی برای پردازش تراکنش‌ها و حفظ امنیت داده‌ها تدارک می‌بیند. یکی از ابزارهایی که در شبکه‌های مختلف به‌صورت مشترک مورد استفاده قرار می‌گیرد، هش تراکنش (Transaction Hash) است. در این مطلب بررسی خواهیم کرد که هش چیست و چه کاربردهایی در تراکنش ارزهای دیجیتال دارد.
هش تراکنش چیست؟ (TXID)
هش تراکنش در زبان انگلیسی به‌شکل‌های گوناگون شناخته می‌شود که عبارت‌اند از:
• Transaction ID
• TXID
• TXHash
• Txn
هر تراکنش ارز دیجیتال در یک شبکه بلاک چین یک کد یا شناسه اختصاصی دارد. این شناسه در واقع هر تراکنش را از سایرین در شبکه بلاکچین برای همیشه متمایز می‌کند. در اصطلاح رایج هم به این شناسه، هش تراکنش گفته می‌شود. نکته مهم این است که هش تراکنش ثابت و غیرقابل تغییر است. شما می‌توانید به‌کمک هش تراکنش، جزئیات اطلاعات مربوط به یک تراکنش را در بلاک چین رهگیری کنید.
ساختار کد هش چیست؟
تا اینجا بررسی کردیم که هش تراکنش چیست. حتما این سوال را مطرح می‌کنید که ساختار کد هش اختصاصی هر بلوک چگونه است؟ در پاسخ باید بگوییم که معمولا هر شبکه بلاک چین دارای یک ساختار اختصاصی برای کد هش است. به‌عنوان مثال هش بیت کوین از 64 کاراکتر تشکیل می‌شود. کاراکترهایی که در بین آن‌ها هم اعداد و هم حروف انگلیسی وجود دارند.
به‌عنوان مثال، اولین شناسه تراکنش بیت کوین در 9 ژانویه سال 2009 در بلاک چین بیت‌کوین به نشانی (0e3e2357e806b6cdb1f70b54c3a3a17b6714ee1f0e68bebb44a74b1efd512098) ثبت شد. این تراکنش توسط ساتوشی ناکاموتو انجام شد. او در این تراکنش معادل 50 بیت‌کوین حاصل از پاداش استخراج بلاک خود را به یک آدرس دیگر انتقال داد.
کاربردهای هش در ارز دیجیتال چیست؟
در ادامه باید به این سوال پاسخ دهیم که کاربرد هش چیست؟ بخش اول کاربرد هش تراکنش را می‌توان در تامین امنیت شبکه بلاک چین تعریف کرد. هش تراکنش تنها زمانی صادر می‌شود که یک تراکنش با موفقیت انجام شده و درون بلوک مد نظر در شبکه بلاک چین ثبت شده باشد. بنابراین با مشاهده شناسه یک تراکنش مطمئن خواهید شد که صحت تراکنش در بلاک چین تایید شده است.
موضوع مهم بعدی، جلوگیری از تقلب در بلاک چین است. یکی از پایه‌های اصلی تامین امنیت شبکه های بلاک چین عدم امکان دستکاری داده‌ها است. همان‌طور که اشاره کردیم، هش تراکنش یک رشته متشکل از چند کاراکتر عدد و حرف است که همواره ثابت و غیرقابل تغییر باقی می‌ماند. به‌همین دلیل در جلوگیری از دستکاری داده‌ها نقش بسزایی دارد.
وجه دیگر کاربرد کد هش، امکان پیگیری تراکنش‌های ارز دیجیتال است. معمولا هر یک از شبکه‌های بلاک چین عمومی مانند بیت کوین، مرورگرهای اختصاصی دارند که برای عموم در دسترس هستند. کاربران می‌توانند به کمک هش تراکنش، جزئیات مربوط به آن را از طریق مرورگرها مشاهده کنند.
به‌عنوان مثال بلاک چین بیت کوین را در نظر بگیرید. سایت blockchain.com یکی از مرورگرهای اصلی این شبکه است. کافیست وارد این سایت شوید و هش تراکنش مد نظر را در بخش جستجوی سایت وارد کنید.
به‌این ترتیب مجموعه اطلاعات درباره تراکنش از قبیل وضعیت اجرای تراکنش (تایید شده، در انتظار تایید و رد شده)، آدرس ولت مبدا و مقصد، زمان انجام تراکنش، مکان قرارگیری تراکنش در بلوک‌های شبکه، مقدار تراکنش، کارمزد تراکنش، میزان فضای اشغال شده توسط تراکنش در بلاک چین و مدت زمان انتظار برای تایید تراکنش در اختیار شما قرار می‌گیرند.
نحوه پیدا کردن هش تراکنش‌های ارز دیجیتال
در قسمت قبل بررسی کردیم که کاربرد هش چیست. حالا باید به این موضوع اشاره کنیم که چگونه می‌توان هش یک تراکنش را پیدا کرد. ما در اینجا نحوه یافتن هش تراکنش در کیف پول تراست ولت را بررسی می‌کنیم. کافیست وارد صفحه اختصاصی ارز دیجیتال مد نظر در تراست ولت شوید.
فهرست تراکنش‌های واریز و برداشت ارز دیجیتال مد نظر به‌ترتیب زمانی برای شما به نمایش در می‌آید. شما باید تراکنش مد نظر را پیدا کرده و روی آن بزنید. به این ترتیب صفحه جدیدی باز می‌شود که حاوی اطلاعات تراکنش است. برای مشاهده هش تراکنش باید گزینه More Details را انتخاب کنید.
در ادامه به‌صورت خودکار به صفحه مرورگر بلاک چین هدایت می‌شوید. در صفحه مرورگر بلاک چین، هش تراکنش در بخش Transaction Hash به‌نمایش در می‌آید.
مرورگرهای بلاکچین ارزهای دیجیتال مختلف
همان‌طور که اشاره کردیم، رهگیری تراکنش‌ها با استفاده از TXID از طریق مرورگر بلاک چین صورت می‌گیرد. هر شبکه دارای مرورگر اختصاصی خود است. در اینجا می‌توانید فهرست مرورگرهای بلاک چین مختلف را مشاهده کنید:
• بیت کوین: https://www.blockchain.com/
• اتریوم: https://etherscan.io/
• سولانا: https://solscan.io/
• بایننس کوین: https://www.bscscan.com/
• لایت کوین: https://live.blockcypher.com/
• بیت کوین کش: https://bch.btc.com/
• اتریوم کلاسیک: https://gastracker.io/
• استلار: https://stellar.expert/explorer/public/
• ریپل: https://xrpscan.com/
• ایاس: https://www.eosx.io/
کدام ارزهای دیجیتال هش تراکنش ندارند؟
جالب است بدانید که برخی از رمز ارزها، هش تراکنش ندارند. اساسا باید توجه داشته باشید که هش تراکنش تنها برای بلاک چین های عمومی موضوعیت پیدا می‌کند که حالت عمومی دارند. به‌عنوان مثال می‌توان به شبکه‌های بیت کوین و اتریوم اشاره کرد.
در این بین برخی از شبکه‌های بلاک چین هم هستند که حالت خصوصی دارند. معمولا در بلاک چین‌های خصوصی دیگر خبری از هش تراکنش نیست. چراکه ماهیت این بلاک چین‌ها جلوگیری از رهگیری جزئیات تراکنش‌هاست. به‌عنوان مثال می‌توان می‌توان به مونرو (Monero) و زی کش (Zcash) به‌عنوان رمز ارزهای فاقد هش تراکنش اشاره کرد.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که هش چیست و چه کاربردی در تراکنش‌های ارز دیجیتال دارد. شما می‌توانید به کمک هش تراکنش و بدون نیاز به شناسایی هویت طرف‌های یک تراکنش، جزئیات مربوط به نقل و انتقال دارایی‌ها را مشاهده کنید. هش تراکنش یکی از پایه‌های اساسی تامین امنیت و ایجاد شفافیت در شبکه‌های بلاک چین است. شما هم می‌توانید با استفاده از این شناسه، تراکنش‌های ارز دیجیتال خود را رهگیری کنید.
